کارشناسان بر اين باورند در شرايط کم آبي چاره اي جز قبول اين حقيقت، سازگاري و وفق دادن زندگي خود با آن نداريم که اين امر مستلزم تغيير سبک زندگي مطابق با شرايط کم آبي است.
به گزارش
سلام لردگان؛ به نقل از ايرنا؛ به تبع وقوع خشکسالي و کم آبي در مناطق مختلف کشور حدود يک دهه از وقوع اين پديده در استان چهارمحال و بختياري مي گذرد.
اين استان سرچشمه 2 رودخانه زاينده رود و کارون و بخشي از رودخانه دز است، سالانه 10 ميليارد مترمکعب معادل 10 درصد آب شيرين کشور در چهارمحال و بختياري توليد مي شد که اين رقم در بحران خشکسالي يک دهه اخير به 6 تا 7 ميليارد مترمکعب کاهش يافته است.
کاهش نزولات آسماني و تغيير شکل بارش ها از برف به باران طي اين مدت و افزايش دماي هوا از سوي ديگر سبب کاهش منابع آبي اين استان و پايين رفت سطح آب سفره هاي زيرزميني شده است.
در اين مدت نزولات جوي استان نه تنها به حد نرمال نرسيده بلکه از حد ميانگين نيز بسيار کمتر بوده است، بنحوي که ميانگين بلندمدت بارش ها از 577 به 312 ميليمتر در سال زراعي 96-97 رسيده است.
اين وضعيت به گفته کارشناسان هواشناسي طي 60 سال اخير در استان و به ويژه در شهرکرد بي سابقه بوده و نه تنها اميدي به بازگشت به وضعيت عادي نيست، بلکه اين شرايط، حاکي از وقوع بحران آب در بخش هاي مختلف به ويژه در حوزه تامين آب مناطق شهري و روستايي استان دارد.
طبق آخرين گزارش مرکز ملي خشکسالي از نظر رتبه بندي بارش ها، چهارمحال و بختياري پس از استانهاي سيستان و بلوچستان، هرمزگان، کرمان، فارس، کهگلويه و بويراحمد و بوشهر در رديف هفتمين استان خشک کشور قرار دارد.
اين وضعيت تبعات ناگواري بر محيط انساني و طبيعي چهارمحال وبختياري گذاشته که زوال 60 هزار هکتار از جنگل هاي بلوط و خشکيدگي 200 هزار هکتار از مراتع، ممنوعه شدن هشت دشت از 11 دشت استان، فرونشست زمين، خشک شدن 60 درصد چشمه ها، قنات ها و چاه ها، شکل گيري چشمه هاي گرد و خاک و گسترش بيابانزايي تنها بخشي از تبعات اين وضعيت است که هر سال نيز عميق تر و گسترده تر مي شود.
براساس تعاريف ارائه شده از سوي سازمان هواشناسي، خشکسالي يکي از مهمترين مخاطرات جوي است که به طور خزنده در سطح جهان شکل گرفته و به صورت منطقه اي عمل مي کند. پيش بيني آن با عدم قطعيت زياد همراه بوده، آغاز و پايان آن نامعلوم و چگونگي وقوع و اثرات آن در هر ناحيه با ناحيه ديگر متفاوت است.
در اين تعريف رخداد خشکسالي به مراحل مختلف تفکيک شده است. در ابتدا با کاهش بارش در يک منطقه يا حوضه آبريز، خشکسالي هواشناسي رخ مي دهد که کم شدن ورودي آب به پشت سدها از نخستين پيامدهاي آن به شمار مي رود. در ادامه چنانچه کاهش بارش با افزايش شديد دما همراه شود و تداوم يابد، تبخير و تعريق زياد شده و نياز گياه به آب افزايش و در نتيجه خشکسالي کشاورزي شکل مي گيرد.
چنانچه برداشت آب از منابع زيرزميني براي مدت طولاني ادامه يابد، خشکسالي آبشناسي (هيدرولوژيکي) به وقوع خواهد پيوست که اثرات منفي آن بسيار عميق تر از 2 خشکسالي قبلي است، متاسفانه در همين مرحله مردم از وقوع خشکسالي مطلع مي شوند و در همين هنگام است که خشکسالي آثار تخريبي خود را در منطقه برجا گذاشته و کاهش خسارات ناشي از آن بسيار مشکل و پرهزينه است.
يک کارشناس مسائل اقليم شناسي، خشکسالي اقتصادي و اجتماعي را مرحله چهارم رخداد خشکسالي عنوان کرد و گفت: از بين رفتن فعاليت هاي اقتصادي، مهاجرت، شکل گيري معضلات اجتماعي، بروز تهديدات زيست محيطي و نزاع و درگيري بر سر آب از جمله پيامدهاي مرحله چهارم خشکسالي است.
مهرداد قطره ساماني به خبرنگار ايرنا گفت: خشکسالي در چهارمحال وبختياري از سه مرحله نخست عبور کرده و آثار مرحله چهارم در استان نمايانگر شده و چنانچه بخوبي مديريت نشود تبعات ناگواري در پي خواهد داشت.
وي تصريح کرد: کشور ايران از آنجا که در منطقه خشک و نيمه خشک زمين قرار دارد، همواره در طول تاريخ با دوره هايي از خشکسالي مواجه بوده و اين موضوع امر عجيبي نيست، اما اگر بدرستي مديريت نشود و براي حفظ منابع آب موجود بين مردم و مسئولان نوعي همگرايي و وحدت رويه شکل نگيرد اين موضوع مي تواند آسيب زا شود.
اين کارشناس مسائل آب، تبيين و شفاف سازي وضعيت خشکسالي براي مردم، تجديدنظر در شيوه هاي مديريت آب از سوي مسئولان و اصلاح الگوي مصرف، بهره گيري از روش هاي نوين بهره برداري از آب، آبخيزداري و آبخوان داري و به طور کلي سازگاري با شرايط را از مهمترين راهکارهاي کاهش اثرات ناگوار خشکسالي بر محيط انساني و طبيعي برشمرد.
اما تنش آبي و بحران تامين آب در شهرها و روستاهاي استان در آستانه فصل گرما يکي از مهمترين تبعات خشکسالي و چنانچه بدرستي مديريت نشود، نپراني ها و مشکلاتي اجتماعي را براي مردم بوجود خواهد آورد.
مديرعامل شرکت آب و فاضلاب روستايي چهارمحال وبختياري در همين خصوص به خبرنگار ايرنا گفت: با قرارگيري در فصل گرما 50 روستاي استان با تانکر آبرساني مي شود.
تورج احمدپور افزود: خشکسالي هاي يک دهه گذشته سبب خشکيدگي تعداد بسياري از چاه هاي تامين آب روستائيان شده و اين مساله شهرستانهاي لردگان و کوهرنگ را با بحران مواجه کرده است.
وي ادامه داد: طي سال جاري منابع آب 20 روستاي استان خشک شده و دبي ساير چاه ها نيز با کاهش قابل توجهي مواجه شده است.
احمدپور تصريح کرد: تلاش کرده ايم با آبرساني سيار و اجاره چاه بخشي از مشکلات اين حوزه را برطرف کنيم و ماهانه در حدود 500 مترمکعب آب به مناطق روستايي انتقال داده مي شود.
مديرعامل شرکت آب و فاضلاب روستايي چهارمحال و بختياري با بيان اينکه بيش از 100 روستا در استان در دولت يازدهم و دوازدهم از نعمت آب لوله کشي بهره مند شدند، تصريح کرد: با اين وجود همچنان 11 هزار و 700 نفر از روستائيان استان از طريق سيار آبرساني مي شوند.
مديرعامل شرکت آب و فاضلاب شهري چهارمحال وبختياري نيز گفت: در پي رخداد خشکسالي هاي اخير در استان50 حلقه چاه تامين کننده آب شهري اين استان خشک شد.
قدرت الله بيگلري در گفت و گو با خبرنگار ايرنا افزود: 80 درصد آب موردنياز شهرهاي استان از طريق چاه ها تامين مي شود و اين در حالي است که خشکسالي هاي اخير و افت آب هاي زيرزميني سبب خشکيدگي تدريجي اين چاه ها شده است.
وي تعداد چاه هاي تامين کننده آب شهري استان را 200 حلقه اعلام کرد و گفت: از اين تعداد 150 چاه فعال و مابقي خشک شده است.
بيگلري خاطرنشان کرد: افت آب هاي زيرزميني و کاهش دبي چاه ها اگرچه شائبه نيتراته شدن آب را مطرح مي کند، اما مردم استان از اين بابت نگراني نداشته باشند و مطمئن باشند آب مصرفي آن مشکل نيترات ندارد.
مديرعامل شرکت آب و فاضلاب شهري چهارمحال و بختياري از پيش بيني کمبود آب براي برخي شهرهاي استان در فصل تابستان خبر داد و گفت: احتمال کمبود آب در شهرهاي شهرکرد، فرخشهر، بروجن، سورشجان، سردشت، کاج، گهرو و ناغان در فصل گرما وجود دارد.
کارشناسان معتقدند؛ آنچه در اين وضعيت مي تواند تا حد زيادي از بحراني شدن وضعيت و وقوع مشکلات اجتماعي و اقتصادي جلوگيري کند، باور کردن موضوع کم آبي است.
امروز با وجود هشدارهاي زيادي که در خصوص بحراني شدن وضعيت منابع و دخاير آب در کشور اعلام مي شود، هنوز هستند عده اي که با بي توجهي به اين موضوع با آب لوله کشي باغچه هاي منزل خود را ساعت ها آبياري مي کنند و يا در ساير مصارف خود نسبت به اصلاح الگوي مصرف بي توجه هستند و به عبارتي ديگر مي توان گفت اين افراد هنوز درک درستي از وضعيت موجود ندارند و موضوع بي آبي را باور نکرده اند.
صاحبنظران اين حوزه بر اين باورند؛ در شرايط کم آبي چاره اي جز سازگاري و وفق دادن زندگي خود با آن نداريم که اين امر مستلزم تغيير سبک زندگي مطابق با شرايط کم آبي است.
سيدهاشم فاطمي کارشناس مسائل آب در اين خصوص مي گويد: در شرايطي که بسياري از مناطق کشور و به ويژه استان چهارمحال و بختياري که در سالهاي گذشته يکي از پرآب ترين استانها به شمار مي رفت، با بحران تامين آب مواجه هستند چاره اي جز قبول واقعيت و انطباق زندگي خود با اين شرايط نداريم.
وي تاکيد کرد: بايد زندگي خود را بر حسب آنچه داريم برنامه ريزي کنيم هرچند سخت باشد.
فاطمي با بيان اينکه در مساله آب دولت و ملت بايد کنار يکديگر باشند، افزود: هرچند ما از مردم انتظار داريم که الگوي مصرف صحيح آب را مدنظر خود قرار دهند، اما دولتمردان نيز موظفند با سياست هاي درست و اصلاح اشتباهات گذشته مشوق هاي خوبي براي مردم در اين حوزه باشند.
اين کارشناس حوزه آب خاطرنشان کرد: همه بخش ها بايد همت کرده و در مصرف آب صرفه جويي کنند، بنحوي که صنايع بايد از فلات مرکزي که بي آب است جابه جا شوند و در حوزه کشاورزي هم بايد کشت محصولات آب بر متوقف و از روش هاي نوين آبياري استفاده شود.
از همين رو مي توان گفت صرفه جويي که يک اصل هميشگي است بايد در مقطع کنوني با شدت و دقت بيشتري مورد توجه مردم قرار گيرد. در چنين شرايطي همراهي، همبستگي و ارتباط جمعي مي تواند نقش موثري در مديريت مصرف آب داشته باشد.
با کمک دستگاه هاي ارتباط جمعي و مرجع و با فرهنگسازي و يادآوري نقش مردم براي صرفه جويي در مصرف آب مي توان مديريت و کنترل بيشتري در اين حوزه داشت.
گزارش از: خاطره حسين زاده
انتهاي پيام /*